Gołębie to najstarsze udomowione ptaki. Towarzyszą człowiekowi od 5000 lat, zwykle kojarzą nam się z odchodami na zabytkach i brzydkim zapachem. Tymczasem są niezwykle inteligentne, a przez hodowców cenione są za swoje piękno. Czy zastanawiałeś się, kiedy gołębie składają jaja? Zaraz się przekonasz.
Gołębie są w stanie składać jaja w ciągu całego roku, jeśli warunki termiczne i dostępność pokarmu pozwalają na przeprowadzenie lęgu. Szczyt okresu lęgowego zazwyczaj przypada między kwietniem a sierpniem. Para gołębi wyprowadza 1-2 lęgi w roku, czasami do 4 lęgów. Gołąb składa 2 jaja, wysiaduje je ok. 16-19 dni, a pisklęta przebywają w gnieździe 25-37 dni.
Gołąb był kiedyś bardzo ceniony. Dzięki naszej bliskiej współpracy z gatunkiem ludzie mogli się wiele dowiedzieć o zwyczajach i cyklu życia gołębi. Odkryli, że gołębie były monogamiczne i często łączyły się w pary na całe życie. Oboje rodzice opiekują się potomstwem i choć są spokojni i inteligentni, zaciekle chronią swoje gniazdo. Te zachowania gołębi są również cenionymi zachowaniami ludzkimi, a gołębie również zostały docenione.
Czy zastanawiałeś się ile gołąb siedzi na jajkach? Od 10 dnia wysiadywania zaczyna się produkcja ptasiego mleczka — jedyne pożywienie piskląt przez pierwsze dni po przyjściu na świat, podczas karmienia popęd seksualny spada do zera. W drugim tygodniu produkcja ptasiego mleczka spada i młode dostają coraz więcej twardego pokarmu, poziom hormonów zmienia się na tyle, że ptaki są skłonne do zalotów i następnego lęgu. Po około 14 do 20 dni, po wykluciu się młodych z pierwszego lęgu pojawiają się w gnieździe nowe jaja. Pojawia się również silne ukrwienie mięśni klatki piersiowej na grzebieniu mostka wolnym od piór — ogrzewają pisklęta. Mięśnie mają wyraźnie ciemnoczerwony kolor. W gołębniku pojawia się ptasi puder, nogi gołębi stają się ciepłe i mocno zaczerwienione.
Popędem seksualnym wszystkich zwierząt steruje rejestrowane przez oko światło dzienne, impulsy nerwowe biegną od oka do znajdującej się w głowie przysadki mózgowej — gruczołu wydzielania wewnętrznego. Gołębia przysadka ma wielkość główki od szpilki, waży ok. 5 mg. Hormony wytwarzane są w płacie przednim i w tylnym przysadki wśród nich jest hormon folikulotropowy (FSH), stymulujący wzrost i dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego, u samców pobudza on spermatogenezę i powiększa męskie gruczoły płciowe.
Innym jest hormon luteinizujący (LH), podtrzymujący jajeczkowanie i produkcję progesteronu, dalej mamy prolaktynę (PRL), wyzwalający
popęd lęgowy i produkcję ptasiego mleczka oraz oksytocynę (ATC) i wazotocynę (AVT), które pobudzają składanie jaj. Jądra samców gołębi wytwarzają testosteron, jego produkcja
pobudza do działania nasieniowody, co z kolei, prowadzi do wzrostu popędu. U samic jajniki pobudzane są przez hormon FSH, jajnik wytwarza folikulinę — hormon płciowy i wydzielą ją
do organizmu, co wzbudza popęd. Dochodzi do zapłodnienia i złożenia jaj, z którym wiąże się podwyższenie we krwi zawartości wapnia, fosforu, białka i glukozy. Wątroba powiększa się
o ok. 60% (z 7 do 11 g). Zastanawiałeś się jak długo gołąb wysiaduje jajka?
To dzięki hormonom samce są przygotowane do wysiadywania jaj, które trwa od 18 do 20 dni.
Temperatura ciała ptaków jest znacznie wyższa niż temperatura ciała ssaków — waha się między 40,5 - 42,6 stopni Celsjusza, przeciętnie wynosi ok.41,9. Dzięki bezpośredniemu kontaktowi z mięśniami piersiowymi jaja są wysiadywane w stałej temp. 41,5 stopni Celsjusza.
Kiedy zaczynamy parować gołębie, postarajmy się wygospodarować nieco więcej czasu. Gdy umieścimy razem gotowe do zalotów ptaki — samczyki zaczną intensywnie gruchać, krążą wokół samiczki.
Samica gołębia drobi kroczkami albo podbiega do samca, gołąb stroszy się, grucha, zamiata ogonem podłogę. Na koniec narzeczeni obrażają się nawzajem, samczyk zbliża się do samiczki z szeroko otwartym dziobem — gołębie się całują. Co jakiś czas ptaki dotykają głową skrzydeł, gołębica wkłada swój dziób w otwarty dziób partnera. Ptaki potrząsają głowami, wykonują charakterystyczne ruchy, które obserwujemy też podczas karmienia piskląt. Połączone głowy poruszają się szybko w płaszczyźnie pionowej i poziomej. Jeśli podniecenie nie osiągnęło wystarczającego stopnia, samiec krąży wokół samicy i wciąż dotyka dziobem skrzydła, jakby je czyścił, samica nakłania do pocałunków.
Gdy ptak nie jest gotowy, samica dziobie go wielokrotnie leciutko w okolicach jego dzioba i oczu, aż samiec otworzy dziób. To taka gra wstępna przed kopulacją, powtarza się, dopóki samica nie przysiądzie na podłodze — siedzi bez ruchu z lekko uniesionym ogonem. Gołąb wchodzi na nią, bijąc przy tym skrzydłami dla zachowania równowagi — następuje akt kopulacji.
Jeśli dochodzi do tego na wolnej przestrzeni, gołąb wzlatuje potem w górę, bijąc skrzydłami, zaraz potem leci samica. Okrążają kilkakrotnie gołębnik, jeśli akt odbywa się w celi gniazdowej, samczyk sfruwa na podłogę gołębnika, aby wrócić do swojej celi, kładzie się w misce lęgowej, pochyla głowę, wabiąc samiczkę wołaniem. Przez następne dni ptaki budują gniazdo, dziesiątego i dwunastego dnia samiczka złoży dwa jaja, rozpoczyna się lęg. U młodszych gołębic moment złożenia jaj może przesunąć się o kilka dni.
Tkanki ssaków zbudowane są z komórek i substancji międzykomórkowych, pojedyncze komórki otoczone są błoną komórkową. W komórkach znajduje się protoplazma — z cytoplazmy i jądra komórkowego. W jądrze znajduje się jąderko i chromosomy — ich kształt i wielkość są różne. W chromosomach są geny, w genach są nośniki informacji dotyczące dziedziczenia to cząsteczki kwasu dezoksyrybonukleinowego utworzone z par nukleotydów — wpływają na wykształcenie konkretnych cech ciała.
Zestawienie:
Każdej hodowli towarzyszy element ryzyka. Komórki płciowe (rozrodcze, gamety) - plemniki i komórki zawierają po połowie chromosomów obecnych w normalnej komórce. Podczas aktu płciowego spermatozoid i komórka jajowa łączą się w wyniku czego, powstaje zarodek. Dochodzi do podziału redukcyjnego chromosomów (każda komórka rozrodcza zawiera tylko połowę wyjściowej liczby chromosomów). Nie oznacza to jednak, że chromosomy odziedziczone po matce i ojcu podzielą się po połowie — w komórce płciowej może być od 0 do 100% chromosomów odziedziczonych po jednym z rodziców.
Podczas zapłodnienia wiele miliardów par nukleotydów decyduje o cechach zewnętrznych i wewnętrznych nowo powstającego organizmu. Ilość genetycznie aktywnych substancji przerasta możliwości naszej wyobraźni - 50% materiału genetycznego pochodzi od ojca a drugie 50% od matki, to nie jest tak, że po dziadkach dziedziczymy cztery razy po 25%. Ilość materiału genetycznego jednego z dziadków, dziedziczone przez wnuka może wahać się od 0% do 50%. Możliwości przemieszania materiału genetycznego przy powstawaniu komórek przyczyniają się do tego, iż w znacznym stopniu rodzeństwo może różni się swoimi cechami. Dlatego też próbuje się w tzw. kojarzeniu na linię zmniejszyć negatywne odchylenia od rasowej normy i umocnić pozytywne cechy przez selekcję.
Jeśli dana rasa gołębia hodowana jest od lat, w wielu pokoleniach gołębi wciąż rodzą się osobniki dobrej lub podobnej jakości o tym samym wyglądzie i tych samych cechach. Prawdopodobieństwo, że ich potomstwo odziedziczy te same cechy, jest wtedy bardzo wysokie. Liczba potomstwa mającego pożądane cechy w obrębie danej rasy może być bardzo różna, często nieliczne ptaki spełniają nasze wymagania. Jeśli chcemy dokonać postępu w hodowli — niezbędna jest ostra selekcja.
Pojęcia te odnoszą się do jakiejś konkretnej cechy zewnętrznej zwierzęcia, m in: do barwy upierzenia, lokacji kolorów, barwy koronki albo koloru palców. Gdy gołąb dziedziczy skłonność do koloru niebieskiego nakrapianego na piórach równie po matce i ojcu — to jest to dziedziczenie czyste. Gdy gołąb dziedziczy tę skłonność tylko po jednym z rodziców, a po drugim skłonność do niebieskiego to sam będzie niebieski nakrapiany — ale w drodze dziedziczenia mieszanego, bo cecha nakrapiania dominuje w wyglądzie zewnętrznym nad cechą niebieską. Jeśli u pary, która w dziedziczeniu mieszanym odziedziczyła kolor niebieski nakrapiany od jednego z rodziców, spotkają się skłonności do koloru niebieskiego — młode będzie miało czysto odziedziczone niebieskie upierzenie.
Dominujące są wszystkie te cechy, które w dziedziczności mieszanej określają zewnętrzny wygląd. Kiedy kojarzymy ptaka o czysto dziedziczonej czarnej barwie z ptakiem o czysto dziedziczonej niebieskiej barwie — potomstwo takiej pary będzie czarne, gdyż czarny kolor dominuje nad niebieskim (1 prawo Mendla). Dopiero przy potomstwie czarnej parki, której czarny kolor jest owocem dziedziczenia mieszanego, może wystąpić ponownie kolor niebieski, kiedy podczas zapłodnienia pojawiły się skłonności do niebieskiego. Niebieski w stosunku do czarnego cechą recesywną.
Kiedy skojarzymy potomstwo niebieskie nakrapiane rodziców, którzy mieli barwy niebieską nakrapianą i niebieską, to otrzymamy potomstwo nakrapiane i niebieskie w stosunku 3:1. Stosunek 3:1 jest uzależniony od odpowiednio dużej liczby skojarzeń i tym bardziej przypadkowy, im mniejsza jest ich rzeczywista ilość (2 prawo Mendla). Należy wiedzieć, że kolor czerwony występuje w wersji dominującej jak i recesywnej.
Przez wiele lat uważano, że czerwień u ras lotnych jest recesywna, zaś u pocztowych — dominująca — to nieprawda. U pocztowych występuje zarówno dominujący jak i recesywny kolor czerwony. Recesywne czerwone gołębie są wyraźnie jednokolorowe od dzioba do końca ogona, a te z dominującą czerwienią mają popielato-szare końcówki skrzydeł i ogony. Z dziedziczeniem pośrednim mamy do czynienia kiedy dwie cechy są równie silnie. Tak mieszają się kolory, dające w rezultacie efekt szpakowaty, wielkość ciała jest też dziedziczona pośrednio. Potomstwo pary rozpłodowej, w której jeden z partnerów jest duży, drugi mały — często będzie średniej wielkości — nie jest to jednak regułą, ponieważ o tym, jaka będzie wielkość ciała gołębia, decyduje wiele genów.
3 prawo Mendla mówi, że wszystkie skłonności dziedziczne dziedziczone są niezależnie od siebie. Cechy występujące u jednej rasy mogą zostać przeniesione na inną rasę. Cały czas spotyka się hodowców, którzy chcą w obrębie jednej rasy wprowadzić nowe kolory lub ich odcienie przez krzyżowanie i selekcję. Wprowadzenie do hodowli nowych jakościowo cech, udaję się w niewielu pokoleniach, gdyż cechy te są dziedziczone tylko przez nieliczne chromosomy.
Cechy, których występowanie można określić krótko: "tak" lub "nie" nazywamy cechami jakościowymi. To m.in.: umaszczenie, kolorowe plamy, kolor palców, koronka, kołnierz, łapcie, nakrapianie, kolor oka, kolor tęczówki i łap. Nośnikami skłonności dziedzicznych tych cech są z reguły jeden lub najwyżej kilka chromosomów. Kiedy znamy pewne genetyczne cechy danego gołębia rozpłodowego, możemy przewidzieć wygląd potomstwa. O cechach ilościowych mówimy, gdy można je przedstawić za pomocą jakiejś miary. To masa zwierzęcia, długość dzioba i łap, rozpiętość skrzydeł i ich wzajemne położenie względem siebie (rozstaw). Na cechy te wpływa wiele genów, ich dziedziczenia nie można dokładnie zaplanować — można, kojarząc odpowiednie pary wziąć pod uwagę prawdopodobieństwo i mieć przekonanie, że w potomstwie ujawnią się oczekiwane cechy.
Kiedy kojarzymy gołębie, które odziedziczyły czysto czerwień dominującą, z tymi dziedziczącymi czysto kolor niebieski to wg pierwszego prawa Mendla całe potomstwo tej pary będzie jednolicie czerwone. Gdy kojarzyć będziemy dalej potomstwo, w kolejnym lęgu będziemy mieć trzy gołębie czerwone i jednego niebieskiego. Dziedziczenie dominującej czerwieni związane będzie z płcią. Oznacza to w pokoleniu F2 będzie 50% czerwonych samców, 25% czerwonych samic i 25% samic niebieskich. Jeśli do dalszej hodowli wykorzystamy czerwone samice, to ich bezpośrednie czerwone potomstwo będzie płci męskiej.
Budowa gołębia uwarunkowana dziedzicznie charakteryzująca go struktura, wyraża się w cechach fizycznych np: w budowie ciała, typie, kolorze i sposobie dystrybucji kolorów. Jest Ona dziedzicznie związana z funkcjonalnością organów, wytrzymałością, zdolnością i szybkością reakcji na bodźce, temperamentem i zachowaniem ptaka w otaczającej go rzeczywistości. Budowę gołębia można jedynie zmienić poprzez zmiany genetyczne zastosowane w hodowli. Kondycja ptaka to jego stan fizyczny w danej chwili — wpływają na nią np.: odżywianie, ilość światła związana z porą roku, popęd płciowy, choroby, obciążenia organizmu i przeżycia psychiczne. Kiedy gołąb jest zbyt chudy, ma postrzępione lub brudne pióra, jest w kiepskiej kondycji — to przyczyny takiego stanu mogą być różne. Może ptak za mało jadł, może został zaatakowany przez pasożyty wewnętrzne (rzęsistki robaki kokcydia lub heksamity) bądź zewnętrzne (kleszcze, wszoły, roztocza).
U wszystkich przedstawicieli gołębi masa zmniejsza się w okresie karmienia własnych młodych. Zmiany w otoczeniu — takie jak przeniesienie do jednego gołębnika, dołączenie do nowego stada, długo trwające zaloty większej grupy samców i brak spokoju podczas wystaw wpływa na zaburzenie, nawet w niewielkim stopniu, kondycji gołębia.
Po pierwsze, kiedy zobaczysz na balkonie gołębie jaja, możesz zrobić jedną z dwóch poniższych rzeczy. Albo trzymasz je na balkonie, albo się ich pozbędziesz. Omówmy oba te scenariusze.
Trzymanie gołębi na balkonie Jeśli chcesz trzymać gołębie na swoim balkonie, lepiej zostaw je tak, jak są. Są częścią pięknej przyrody. Na pewno spodoba Ci się obserwowanie ich gniazdowania, składania jaj i wychowywania piskląt. Gołębie same robią wszystko, czego potrzebują, możesz dać im jedzenie, które lubią, jeśli jesteś zainteresowany. Nie mają nic przeciwko zbliżaniu się do ludzi.
Kiedy zauważysz jaja gołębi na balkonie i zdecydujesz się ich nie trzymać, pierwszą rzeczą, którą zalecamy to powstrzymać się na chwilę. Ponieważ nikt nie chce ich skrzywdzić, możesz wynieść jaja lub gniazdo z balkonu, pozbywając się gołębi. Nie martw się. Jaja gołębi wykluwają się nieco dłużej niż dwa tygodnie. I rosną bardzo szybko, nie poczynisz im krzywdy z tego powodu.
Jak pozbyć się gołębi bez ranienia ich? Zacznij zbliżać się do gołębi w kółko. Obecność człowieka często czyni je niewygodnymi i utrudnia ich rozmnażanie. Aby nie męczyć się z gniazdem gołębi na balkonie, najlepiej nie dopuścić do jego powstania. Staraj się je odpędzić, gdy się zbliżysz. Głównym zamierzeniem będzie zniechęcenie gołębi do założenia kolejnego gniazda. Jeśli widzisz, że przynoszą materiały do gniazdowania, nie pozwól im tego zrobić. Po prostu to wyrzuć. W ten sposób gołębie poczują się niebezpiecznie. Zobaczysz, jak robią piękny dźwięk, aby się nawzajem przyciągnąć. W tym momencie odpędź ich. Zniechęcaj ich do częstego robienia tego. Nie martw się, będą karmić dzieci na czas. Zazwyczaj gołębie lubią siedzieć w określonej przestrzeni na balkonie. Musisz sprawić, by przestrzeń była dla nich niewygodna. Można to zrobić, kładąc coś z ostrymi krawędziami na ich ulubionym miejscu do siedzenia, aby nie mogli już siedzieć.
Inną bardzo skuteczną rzeczą, jaką możesz zrobić, jest przyniesienie atrapy drapieżnika i umieszczenie go blisko gniazda. Zobaczysz, jak trzymają się z dala od gniazda. Lecz zanim to zrobisz, upewnij się, że młode gołębie wystarczająco urosły i są w stanie samodzielnie jeść. Jeśli dzieci są bardzo małe, zastosowanie tej strategii niewiele pomoże. Możesz zmienić dekorację balkonu. Możesz także przenosić gniazdo z jednego miejsca na drugie w niewielkiej odległości. Poruszaj nim tylko wtedy, gdy dzieci są całkowicie samodzielne. Kiedy maluchy wyjdą i odlecą, możesz założyć siatkę na balkon. Aby nie mogli wejść do środka. Wdrożenie wszystkich wyżej wymienionych technik z pewnością sprawi, że gołąb poczuje się niepewnie. I miejmy nadzieję, że zobaczysz, że w końcu odejdą. Nareszcie!!!